"Stotters" is een documentaire die zich momenteel nog in de scenariofase bevindt en hiervoor steun krijgt van het Vlaams Audiovisueel Fonds.SYNOPSISJEF, een zeventienjarige jongen met autisme spectrumstoornis, heeft al jaren een zwaar stotterprobleem. Samen met zijn ouders ondernam hij vroeger reeds enkele pogingen om van zijn spraakprobleem af te raken. Tevergeefs. Nu, zoveel jaren later, gaat hij voor de laatste keer de strijd aan om zijn stotters te overwinnen. Hij wordt hierbij geholpen door stottertherapeut GERT. Gert worstelde zijn hele jeugd zelf met een stotterprobleem en heeft er nu zijn werk van gemaakt anderen er van af te helpen.
Door middel van intensieve oefeningen probeert Gert Jef aan te tonen wat het is om niet meer te stotteren en hem de techniek eigen te maken. Samen proberen ze het probleem te overwinnen, leren ze elkaar kennen, ontstaat er een band.
Naarmate de therapie vordert, gaan we met Jef mee naar huis, waar zijn ouders hem bijstaan en helpen. Ook Gert leren we in zijn dagelijkse omgeving beter kennen. We zien een grote betrokkenheid bij de mensen die hij probeert te helpen, een vastberadenheid maar soms ook de frustratie wanneer de dingen niet lopen zoals gehoopt.
Samen worstelen ze met hetzelfde probleem. Jef wil praten. Gert wil zou willen dat elke stotteraar zou kunnen praten.
Jef overwint zijn probleem en begint zijn nieuwe leven zonder stotters. Gert ontvangt de volgende stotteraar en doorloopt opnieuw het lange proces van het leren spreken.
VOORSTELLING VAN DE BELANGRIJKSTE PERSONAGES
JEF NYSSEN is een zeventienjarige jongen met autisme-spectrum stoornis. Jef is een luidruchtige jongen die geen blad voor de mond neemt en door iedereen geliefd is. Hoewel Jef school loopt in het bijzonder onderwijs en soms een beetje anders is, proberen zijn ouders hem zoveel mogelijk een ‘normaal’ sociaal leven te geven. Hij volgt drumlessen en speelt samen met zijn vader in de plaatselijke Harmonie en in een brass band. Dankzij zijn spontaniteit, humor en openheid, ‘ontfermen’ mensen zich over hem en wordt hij op handen gedragen.
De situatie thuis ligt iets complexer. Hoewel hij zeer luidruchtig is, is hij een jongen van weinig woorden. Hij zondert zich regelmatig af op zijn kamer waar hij zijn zekerheid zoekt in een computerspelletje dat hij al jaren dag in dag uit speelt.
Zijn autisme en jarenlange slapeloosheid hebben in het gezin voor moeilijke tijden gezorgd. Onlangs werd Jef voor zes maanden opgenomen in de jeugdpsychiatrie. Zo werd de druk even van het gezin genomen en werd Jef aangeleerd meer controle over zichzelf te krijgen. Sinds zijn terugkomst gaat het beter met hem en het gezin.
Jefs grootste uiterlijke handicap en struikelblok is zijn spraakprobleem. Vanaf zijn eerste woordjes sprak hij een brabbeltaaltje dat alleen voor zijn moeder begrijpbaar was. Vanaf het moment dat hij ‘echt’ kon spreken, worstelt hij met een enorm stotterprobleem. Jef ervaart dit als een struikelblok maar laat het niet aan zijn hart komen en heeft geen angst om te spreken. In café’s en restaurants wil hij bestellen, met de grootste flair neemt hij de telefoon op (“Hallo, Jef luistert!”) en praat hij je de oren van het hoofd. Toch zou het zoveel gemakkelijker zijn als er niemand meer zijn zinnen zou afmaken of zenuwachtig zou beginnen rondkijken wanneer een woord er wat minder gemakkelijk uitkomt, moesten hij en de mensen rondom hem niet meer die grote inspanning moeten leveren om met mekaar te praten.
Jef volgde reeds verschillende jaren logopedie maar zonder resultaat. Binnenkort probeert hij het voor de allerlaatste keer opnieuw.
GERT REUNES is 44 jaar oud. Hij is logopedist en stottertherapeut. Hij is voorzitter van de vzw Belangengroep Stotteraars en heeft een groepspraktijk in Gent met drie logopedistes, waaronder zijn vriendin.
Je hoort het niet maar Gert is zelf een stotteraar. In het eerste studiejaar realiseerde hij zich voor het eerst dat er iets mis was toen hij bij het lezen niet uit zijn woorden geraakte. “Luidop lezen lukte enkel als een vriendje mee las”, vertelt Gert. “Op mijn twaalfde jaar maakte ik iets unieks mee. Het was met behulp van een immens groot toestel dat me mijn eigen woorden enigszins vertraagd liet horen waardoor ik automatisch mijn spraak vlot trok. Het was de eerste keer dat ik ondervond wat vloeiend praten was. Het voelde alsof ik jarenlang in een rolstoel had gezeten en opeens kon lopen.''
Tot zijn 33ste levensjaar heeft Gert geworsteld met zijn spraakprobleem. Gert zocht zijn uitlaatklep in de sport en vond die in het basketbal. Hij speelde in eerste klasse en is nu, in zijn vrije tijd, trainer van een basketbalploeg in Gent. Het heeft hem twintig jaar logopedie gekost om te geraken waar hij nu staat. Pas wanneer Gert in contact kwam met de BLS-methode (Bewust Leren Spreken) kwam de oplossing voor zijn probleem in zicht. Deze methode helpt stotteraars door ze op een zingende toon te doen spreken en hun aandacht te vestigen op intonatie en spreeksnelheid. Het is deze methode die Gert ook toepast in zijn praktijk.
Gert besloot om naar de universiteit te trekken en er logopedie te gaan studeren. Hij studeerde af met onderscheiding. Omdat steeds meer mensen Gert om raad kwamen vragen, besloot hij zich fulltime bezig te houden met het stotterprobleem en andere mensen er van af te helpen.
Gert spaart kosten noch moeite om stotteraars vooruit te helpen. Zo spande hij bijvoorbeeld een rechtzaak aan tegen het Vlaams Fonds. Gert ondervond zijn stotteren als een handicap en wil dat het ook zo erkend wordt, zodat alle stotteraars in aanmerking kunnen komen voor financiele bijstand. Ook verscheen hij een tijd geleden in de kranten waar hij zijn ongenoegen uitte over de beslissing van minister Demotte om de terugbetaling van stottertherapie terug te schroeven.
Stotteren staat centraal in Gerts leven.
WAAROM?
Ik ben net afgestudeerd. Lang was ik op zoek naar een goed onderwerp voor mijn eindwerk. Tot ik op een dag besefte dat ik mijn onderwerp helemaal niet zo ver moest gaan zoeken en dat het gewoon bij mij thuis woonde.
Mijn broer, Jef, zou worden opgenomen in de jeugdpsychiatrie en ik zou hem volgen. Het was een filmpje dat veel verandering teweeg bracht tussen hem en mij. Wij waren nooit de beste vrienden en hadden de hoop opgegeven dat ooit nog te worden. Maar mijn eindwerk bracht ons letterlijk bijeen en we groeiden naar elkaar toe. Na zes maanden kwamen Jef, maar ook ik, er beter uit.
Jef is rustiger nu. Maar zijn grootste probleem bleef pijnlijk aanwezig: zijn stotterprobleem. Vele logopedisten met verschillende technieken en aanpak passeerden de revue. Geen enkele slaagde erin Jef van zijn probleem af te helpen. Mijn ouders gaven de hoop op en lieten het erbij.
Ik herinner mij een avond op restaurant in Italië. Jef wou wat vertellen. Jef heeft zich nooit ingehouden om te spreken, hoe lang het ook duurde, hij maakte steeds zijn zin af, ook als je dat al in zijn plaats had gedaan. Maar deze keer raakte hij er echt niet uit. Hij bleef proberen en proberen. En dan barstte hij in tranen uit. Ik had nog nooit zoveel machteloosheid gezien. Eén enkele keer is dit gebeurd, maar de machteloosheid is ongetwijfeld gebleven.
Binnenkort ondernemen Jef en mijn ouders een laatste poging om van zijn stotteren af te raken. En als hij er in slaagt om binnenkort te kunnen zeggen wat hij wil, wanneer hij dat wil, zal dat ongetwijfeld de grootste en belangrijkste verandering zijn die hij ooit zal meemaken. Praten zal gemakkelijk worden, mensen zullen geen inspanning meer moeten doen om naar hem te luisteren. Hij zal voor het eerst écht met iemand kunnen praten. Wie weet wat zit er verborgen achter die horten en stoten? Misschien een kant van Jef die we nog niet kennen? Hij zal zich beter voelen. Hij zal openbloeien.
Dit keerpunt in zijn leven wil ik niet zomaar aan me voorbij laten gaan. Ik wil de verandering zien en vastleggen. Ik wil hem zien groeien en plezier zien krijgen in het spreken. Ik wil de band zien ontstaan tussen hem en Gert, die als ex-stotteraar als geen ander weet hoe het voelt. Ik wil hen beiden leren kennen en de lange weg tonen die ze samen zullen afleggen.
